Encoder Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Encoder bağlı olduğu motor milinin hareketlerine karşılık olarak sayısal elektrik sinyali üreten elektromekanik aracın adıdır. Hassas kontrole sahip makinelerin bütün hareket ve pozisyonları farklı modellerdeki encoderler tarafından sağlanmaktadır. Encoderler bir şaftın açısal konum, hareket, eksenini analog ya da dijital kodlara dönüştürmektedir.
Bağlanan millerin mevcut konumunu izlemek ve geri bildirim alınmasını sağlayan bir araçtır. Genel olarak servo motor, robot, hareketli kamera, CNC tezgahları, otomasyon ve benzeri gibi oldukça geniş bir kullanım alanı bulunmaktadır. Ayrıca encoderler ikiye ayrılmaktadır. Bunlar doğrusal encoderler (Lineer Encoder) ve dönel encoderler (Rotary Encoder)’dir.
Encoder Nedir?
Encoder, Türkçe adıyla sinyal üretici bir milin dönme veya ötelenme hareketlerine karşın sayısal elektrik sinyali üreten elektromekanik bir mekanizmadır. Bu kodlayıcılar konum, sayım, hız ya da yönü belirlemek için geri bildirim sinyali göndermektedir.
Sinyal üreticiler sinyal oluşturmak için mekanik, manyetik, optik ve dirençli sistemlerini kullanır. Optik algılama da sinyal üretici ışık kesitiyle ilişkili olarak geri bildirim sağlamaktadır.
Encoder Nerelerde Kullanılır?
Sinyal üreticiler (encoder), otomasyon sistemleri, endüstriyel kontrol işlemleri, deri, tekstil işleme makineleri, CNC tezgahları, presleme makineleri, vinç, paketleme, baskı makineleri, medikal makineler, cihazlar, kapı kontrol sistemleri, levha işleme araçları, servo motor sistemleri, balanslar, ölçekler, çimento ve diğer yapı malzemeleri işleme makineleri gibi birçok farklı alanda kullanılabilmektedir.
Encoder Çeşitleri ve Çalışma Prensibi
Sinyal üreticiler sinyal oluşturmak için farklı teknolojilerden yararlanır. Bunlar mekanik, direnç, manyetik ve optiktir. En sık tercih edilen optiktir. Optik algılamada kodlayıcı ışık kesintisine dayalı geri bildirim sağlamaktadır.
Encoder şaftın bağlantısına göre milli tip (shaft encoder) ve delik milli tip (hollow shaft encoder) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Ayrıca sinyal algılama da manyetik ve optik algılamalı olarak iki türdür. Pozisyon konum belirlemede ise mutlak (absolute) ve artımsal (ıncremental) encoder kullanılır.
Mutlak Encoder
Sinyal üreticiye güç verildiği anda dönen mile göre dijital bit dizileri şeklinde birbirine benzemeyen çıkışlar vererek konum belirlenir. Enerji kesildiği takdirde de son konumda sabitlenir. Tekrar enerji aldığında da konum yenilenir.
Artımsal Encoder
Dönen mil ile sürekli sinyal üretilerek bulunulan konum hakkında bilgilendirmede ve sayma işlemelerinde yararlanılmaktadır. Bu tip, mutlak sinyal üreticiden farklı enerji aldıkları anda bulunulan konumu 0 kabul eder ve işlemlerini bu şekilde gerçekleştirir. Dönen mil encoderler endüstriyel robotlar, CNC tezgahlar, antenler, medikal cihazlar, paketleme makineleri, deri işleme makineleri ve şişeleme makineleri gibi birçok araçta kullanılmaktadır.
Encoder Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Encoder seçimi yapılırken, encoderlerin her dönüşte üretmiş olduğu pals sayısına, milli ya da delik milli encoder gibi kategorisine, uzunluğuna, çap derinliğine, hangi yapı malzemelerinde kullanılacağı gibi bilgilere dikkat edilmelidir.